Τα «Μεγάλα Λουτρά» της Κρίσης
Του Χρήστου Γραμπόβα*
Ένα από τα γεγονότα που τράβηξαν τα φώτα της δημοσιότητας στο πλαίσιο της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης ήταν τα πανάκριβα «σπα» των μεγαλοστελεχών των υπό κατάρρευση εταιρειών το περασμένο φθινόπωρο. Ωστόσο, αυτά τα μεγάλα λουτρά των επιφανών στελεχών δεν είναι ούτε τα μοναδικά ούτε τα πιο σημαντικά. Οι επιχειρήσεις εφαρμόζουν τη λογιστική τεχνική του «Μεγάλου Λουτρού» (Big Bath) εδώ και δεκαετίες με την ανοχή των ελεγκτικών μηχανισμών. Σύμφωνα με αυτήν την τεχνική, όταν έχουμε αλλαγή στο μάνατζμεντ μιας επιχείρησης η νέα διοίκηση τείνει να εμφανίζει την κατάσταση της εταιρείας πολύ χειρότερα από ότι πραγματικά είναι και να παραφουσκώνει τις ζημιές μεταφέροντας έσοδα στο μέλλον. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα στο άμεσο μέλλον να εμφανίζονται υψηλότερα κέρδη τα οποία πιστώνονται στο νέο μάνατζμεντ και στη «χρηστή διοίκηση που ακολουθεί».
Η συγκεκριμένη πρακτική δεν εμφανίζεται μόνο κατά την αλλαγή διοίκησης αλλά μπορεί να επιλεγεί σε περιπτώσεις μη ομαλών καταστάσεων, είτε ειδικά για την εταιρεία ή για την οικονομία γενικότερα. Έτσι, υπάρχουν διοικήσεις επιχειρήσεων ακόμα και την περίοδο που διανύουμε, που εφαρμόζουν τη μέθοδο του big bath παρουσιάζοντας χειρότερα από τα πραγματικά χρηματοοικονομικά αποτελέσματα, «δανείζοντας» ουσιαστικά σημερινά έσοδα στο μέλλον. Προφανώς, αναφερόμαστε σε επιχειρήσεις που δεν έχουν επηρεαστεί σε πολύ μεγάλο βαθμό από την κρίση, βρίσκουν όμως την κρίση ως δικαιολογία (ποιός, άλλωστε, θα κατηγορούσε το μάνατζμεντ, αν τα κέρδη είχαν πτώση στις μέρες μας;) για να παρουσιάσουν μειωμένα κέρδη ή αυξημένες ζημιές. Με αυτόν τον τρόπο στο μέλλον θα μπορέσουν να παρουσιάσουν αύξηση στα κέρδη τους και έτσι το μάνατζμεντ να πιστωθεί την επιτυχή έξοδο από την κρίση.
Βέβαια, η τεχνική του big bath δεν επιλέγεται μόνο από επιχειρήσεις, αλλά σε πολλές περιπτώσεις κάνει την εμφάνισή της και στο πεδίο της μακροοικονομίας. Για παράδειγμα, οι δύο τελευταίες αλλαγές οικονομικού επιτελείου στην ελληνική κυβέρνηση συνοδεύτηκαν με «μεγάλα λουτρά». Ο κ. Αλογοσκούφης ανέλαβε το 2004 εκτινάζοντας το έλλειμμα από το 3% του ΑΕΠ στο 7% με τη μέθοδο της απογραφής. Έτσι, μέσα στα επόμενα χρόνια φάνηκε πως η οικονομία πήγε καλύτερα και η χώρα βγήκε από την επιτήρηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Μετά τον τελευταίο ανασχηματισμό ο νέος Υπουργός Οικονομίας κ. Παπαθανασίου, σε αντίθεση με τις προβλέψεις της κυβέρνησης, παρουσίασε έλλειμμα 3,7% του ΑΕΠ, ποσοστό μεγαλύτερο ακόμα και από τις εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Τα αποτελέσματα της τακτικής αυτής τα βλέπουμε ήδη στις παροχές που φαίνεται να δίνονται από την κυβέρνηση σε μια προσπάθεια στήριξης των «λαϊκών εισοδημάτων» και με το βλέμμα στις ενδεχόμενες εκλογές.
Δυστυχώς, όμως, οι λογιστικές τεχνικές τέτοιου τύπου είτε εφαρμόζονται από τις διοικήσεις επιχειρήσεων ή από κυβερνήσεις χωρών δεν μπορούν να έχουν θετικό αντίκτυπο μεσοπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα. Το μόνο αποτέλεσμα ανάγεται στο επίπεδο των εντυπώσεων και, προφανώς, έχει βραχυπρόθεσμο χαρακτήρα. Ωστόσο, αν οι εντυπώσεις έπαιζαν σημαντικό ρόλο για κυβερνήσεις και επιχειρήσεις πριν την κρίση, τώρα, κι ενώ τα πάντα κλυδωνίζονται, αναζητούνται πραγματικές λύσεις που μπορούν να προέλθουν μόνο μέσα από νέες ρηξικέλευθες προτάσεις.
* Ο Χρήστος Γραμπόβας είναι Λέκτορας στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας
Δημοσιεύτηκε στον Αγγελιοφόρο της Κυριακής την 1 Μάρτη 2009
Ένα από τα γεγονότα που τράβηξαν τα φώτα της δημοσιότητας στο πλαίσιο της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης ήταν τα πανάκριβα «σπα» των μεγαλοστελεχών των υπό κατάρρευση εταιρειών το περασμένο φθινόπωρο. Ωστόσο, αυτά τα μεγάλα λουτρά των επιφανών στελεχών δεν είναι ούτε τα μοναδικά ούτε τα πιο σημαντικά. Οι επιχειρήσεις εφαρμόζουν τη λογιστική τεχνική του «Μεγάλου Λουτρού» (Big Bath) εδώ και δεκαετίες με την ανοχή των ελεγκτικών μηχανισμών. Σύμφωνα με αυτήν την τεχνική, όταν έχουμε αλλαγή στο μάνατζμεντ μιας επιχείρησης η νέα διοίκηση τείνει να εμφανίζει την κατάσταση της εταιρείας πολύ χειρότερα από ότι πραγματικά είναι και να παραφουσκώνει τις ζημιές μεταφέροντας έσοδα στο μέλλον. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα στο άμεσο μέλλον να εμφανίζονται υψηλότερα κέρδη τα οποία πιστώνονται στο νέο μάνατζμεντ και στη «χρηστή διοίκηση που ακολουθεί».
Η συγκεκριμένη πρακτική δεν εμφανίζεται μόνο κατά την αλλαγή διοίκησης αλλά μπορεί να επιλεγεί σε περιπτώσεις μη ομαλών καταστάσεων, είτε ειδικά για την εταιρεία ή για την οικονομία γενικότερα. Έτσι, υπάρχουν διοικήσεις επιχειρήσεων ακόμα και την περίοδο που διανύουμε, που εφαρμόζουν τη μέθοδο του big bath παρουσιάζοντας χειρότερα από τα πραγματικά χρηματοοικονομικά αποτελέσματα, «δανείζοντας» ουσιαστικά σημερινά έσοδα στο μέλλον. Προφανώς, αναφερόμαστε σε επιχειρήσεις που δεν έχουν επηρεαστεί σε πολύ μεγάλο βαθμό από την κρίση, βρίσκουν όμως την κρίση ως δικαιολογία (ποιός, άλλωστε, θα κατηγορούσε το μάνατζμεντ, αν τα κέρδη είχαν πτώση στις μέρες μας;) για να παρουσιάσουν μειωμένα κέρδη ή αυξημένες ζημιές. Με αυτόν τον τρόπο στο μέλλον θα μπορέσουν να παρουσιάσουν αύξηση στα κέρδη τους και έτσι το μάνατζμεντ να πιστωθεί την επιτυχή έξοδο από την κρίση.
Βέβαια, η τεχνική του big bath δεν επιλέγεται μόνο από επιχειρήσεις, αλλά σε πολλές περιπτώσεις κάνει την εμφάνισή της και στο πεδίο της μακροοικονομίας. Για παράδειγμα, οι δύο τελευταίες αλλαγές οικονομικού επιτελείου στην ελληνική κυβέρνηση συνοδεύτηκαν με «μεγάλα λουτρά». Ο κ. Αλογοσκούφης ανέλαβε το 2004 εκτινάζοντας το έλλειμμα από το 3% του ΑΕΠ στο 7% με τη μέθοδο της απογραφής. Έτσι, μέσα στα επόμενα χρόνια φάνηκε πως η οικονομία πήγε καλύτερα και η χώρα βγήκε από την επιτήρηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Μετά τον τελευταίο ανασχηματισμό ο νέος Υπουργός Οικονομίας κ. Παπαθανασίου, σε αντίθεση με τις προβλέψεις της κυβέρνησης, παρουσίασε έλλειμμα 3,7% του ΑΕΠ, ποσοστό μεγαλύτερο ακόμα και από τις εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Τα αποτελέσματα της τακτικής αυτής τα βλέπουμε ήδη στις παροχές που φαίνεται να δίνονται από την κυβέρνηση σε μια προσπάθεια στήριξης των «λαϊκών εισοδημάτων» και με το βλέμμα στις ενδεχόμενες εκλογές.
Δυστυχώς, όμως, οι λογιστικές τεχνικές τέτοιου τύπου είτε εφαρμόζονται από τις διοικήσεις επιχειρήσεων ή από κυβερνήσεις χωρών δεν μπορούν να έχουν θετικό αντίκτυπο μεσοπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα. Το μόνο αποτέλεσμα ανάγεται στο επίπεδο των εντυπώσεων και, προφανώς, έχει βραχυπρόθεσμο χαρακτήρα. Ωστόσο, αν οι εντυπώσεις έπαιζαν σημαντικό ρόλο για κυβερνήσεις και επιχειρήσεις πριν την κρίση, τώρα, κι ενώ τα πάντα κλυδωνίζονται, αναζητούνται πραγματικές λύσεις που μπορούν να προέλθουν μόνο μέσα από νέες ρηξικέλευθες προτάσεις.
* Ο Χρήστος Γραμπόβας είναι Λέκτορας στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας
Δημοσιεύτηκε στον Αγγελιοφόρο της Κυριακής την 1 Μάρτη 2009
Σχόλια