Διαπραγμάτευση με λαϊκή συμμετοχή
Με τη συμφωνία στο Eurogroup ξεκίνησε ανεπίσημα η διαπραγμάτευση ανάμεσα στην Ελλάδα και στους εταίρους με σκοπό την τελική διευθέτηση του ελληνικού δημόσιου χρέους. Η έναρξη της διαπραγμάτευσης αποτελεί, από μόνη της, επιτυχία για τη νέα ελληνική κυβέρνηση, καθώς (κυρίως) η Γερμανία απέκλειε κάθε τέτοιο ενδεχόμενο, ενώ οι προηγούμενες κυβερνήσεις δεν έθεταν καν το θέμα προς συζήτηση, υποστηρίζοντας μέχρι τέλους πως το χρέος είναι βιώσιμο. Ήδη στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης προτείνεται νέο πρόγραμμα με δάνειο 30-50 δισ. ευρώ (π.χ. από τον ΥΠΟΙΚ της Ισπανίας ντε Γκίντος, 2/3). Η πρόωρη εμφάνιση αυτής της πρότασης προσπαθεί να προκαταλάβει τη διαπραγμάτευση και εμφανίζεται ως αντίβαρο στη θέση της Αθήνας για διαγραφή/απομείωση του χρέους. Συγκεκριμένα, στο Βερολίνο και στις Βρυξέλλες αντιλαμβάνονται την ορθότητα του ελληνικού επιχειρήματος περί αδυναμίας αποπληρωμής τοκοχρεολυσίων (τουλάχιστον για το 2015-2016) και προτείνουν την κάλυψη αυτών των υποχρεώσεων μέσω του νέου δανείου. Εντούτοις, το νέο δάνειο απλώς θα προστεθεί στα παλιά παρατείνοντας το πρόβλημα και, ακόμα και αν οι όροι αποπληρωμής είναι καλύτεροι, η Ελλάδα δεν θα μπορέσει να εξέλθει από τον φαύλο κύκλο της ύφεσης εφόσον το δάνειο συνοδευτεί με ένα Μνημόνιο.
Η επιλογή της κυβέρνησης να διαπραγματευτεί και όχι να αποδεχτεί τετελεσμένα (βλέπε τα "Yannis, forget it", Σόιμπλε προς Στουρνάρα, 9/1/14), φαίνεται να έχει την ευρεία υποστήριξη του ελληνικού λαού. Ωστόσο, η διαπραγμάτευση είναι μια δυναμική διαδικασία με πολλές πιθανές εκβάσεις, ειδικά σε ένα περιβάλλον συνεχών εκβιασμών και απειλών. Ενδεικτικά μια πρόχειρη -μη αποκλειστική- λίστα πιθανών διαπραγματευτικών αποτελεσμάτων σε σχέση με το χρέος θα συμπεριλάμβανε:
(α) Καμία μείωση χρέους και συμφωνία για τρίτο Μνημόνιο με νέο δάνειο. Σύμφωνα με δημοσιεύματα και δηλώσεις, αυτή φαίνεται να είναι η πρόταση του Γερμανικού Υπουργείου Οικονομικών (με διαρροές στον Τύπο, π.χ. Frankfurter Allgemeine Zeitung, 25/2). (β) Καμία συμφωνία για το χρέος με αποτέλεσμα τη στάση πληρωμών. Σε μια τέτοια επεισοδιακή περίπτωση κατάρρευσης των διαπραγματεύσεων, υπάρχει η άποψη πως η Ελλάδα θα έπρεπε να διατηρηθεί στο ευρώ (υπάρχουν τεχνικοί τρόποι, έστω βραχυπρόθεσμα, π.χ. IOUs), ώστε να χρησιμοποιήσει την αποσταθεροποίηση της Ευρωζώνης ως μέσο πίεσης για την επίτευξη συμφωνίας. (γ) Καμία συμφωνία για το χρέος, στάση πληρωμών και έξοδος της Ελλάδας από τη ζώνη του ευρώ. Σε αυτήν την περίπτωση θα υπάρξει μονομερής διαγραφή μεγάλου μέρους του χρέους, αλλά και μεγάλη κρίση με τα ευρωπαϊκά κράτη, καθώς το μεγαλύτερο μέρος του χρέους είναι διακρατικό. (δ) Συμφωνία για μεγάλη διαγραφή/απομείωση του χρέους με τον όρο να υπάρξει βελούδινο διαζύγιο με την Ευρωζώνη. Μια συμφωνημένη - συντεταγμένη έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ αποτελεί επιθυμητό σενάριο για ορισμένους Ευρωπαίους, σε τέτοιον βαθμό ώστε να προσφέρουν τη διαγραφή μέρους του χρέους ως δέλεαρ για τη σύμφωνη γνώμη της Ελλάδας. (ε) Μεγάλη διαγραφή/απομείωση του χρέους με αναπτυξιακό πρόγραμμα ανόρθωσης της οικονομίας. Αυτή είναι σε γενικές γραμμές η πρόταση του ελληνικού υπουργείου Οικονομικών, με τους όρους ενός τέτοιου προγράμματος να παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην αποτίμηση μιας τέτοιας συμφωνίας.
Όλες οι πιθανές εκβάσεις της διαπραγμάτευσης παρουσιάζουν πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα (σε διαφορετική αναλογία) και έχουν σημαντικές συνέπειες για την οικονομία και την κοινωνία. Ως εκ τούτου, τα παραπάνω πρέπει να συζητηθούν σε έναν ελεύθερο διάλογο, όπου θα πρέπει να παρουσιαστούν όλα τα ενδεχόμενα, χωρίς δαιμονοποιήσεις και κραυγές. Φυσικά, υπάρχει ήδη σχετική συζήτηση μέσω άρθρων, μελετών και εκδηλώσεων, που όμως δύσκολα φτάνει στο ευρύ κοινό καθώς υπερκαλύπτεται από την αγωνιώδη προσπάθεια των ιδιωτικών ΜΜΕ να επιβάλουν την έκβαση (α).
Ο μόνος τρόπος να δημιουργηθεί μια τέτοια διαδικασία, στην οποία θα συμμετάσχουν οικονομολόγοι, πολιτικοί αλλά και πολίτες, είναι μέσω της νέας ΕΡΤ, που πρέπει να καλύψει αυτού του είδους τα κενά στη δημοκρατική και αντικειμενική ενημέρωση των πολιτών. Η δημιουργία ενός οργανωμένου διαλόγου πρέπει να αρχίσει άμεσα, καθώς μόνο ένας κατάλληλα ενημερωμένος λαός μπορεί να κρίνει σωστά σε περιόδους κρίσης και, χωρίς πανικό, να υποστηρίξει τα συμφέροντά του.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στη στήλη 'Συναντήσεις' της εφημερίδας "η Αυγή" στις 7 Μαρτίου 2015.
Σχόλια